Podczas jednego z ostatnich zjazdów kursu UEFA B w Lublinie mieliśmy przyjemność gościć trenera Marcina Dornę. Selekcjoner reprezentacji Polski U-21 spędził z nami cały intensywny dzień zarówno na zajęciach teoretycznych i praktycznych przekazując ogrom wiedzy. Poruszane zagadnienia dotyczyły głównie gier zadaniowych – ich roli w procesie treningowym oraz zasad konstruowania tego typu środków treningowych. Tym właśnie chciałam się z Wami dziś podzielić. Zapraszam!

Gry zadaniowe to uniwersalny środek treningowy, który pozwala na doskonalenie zarówno umiejętności techniczno-taktycznych jak i kondycyjnych. Kształtują cechy zawodników związane z każdą czterech faz gry: atakowaniem, przejściem z atakowania do bronienia, bronieniem i przejściem z bronienia do atakowania, w tym:

• umiejętność gry 1×1 w atakowaniu i bronieniu,
• doskonalenie działania na małym obszarze pod presją przeciwnika i czasu,
• doskonalenie krycia przeciwnika oraz uwalniania się na wolne pole,
• zmiana tempa oraz kierunku gry,
• rozwijanie inteligencji piłkarskiej, szybkości podejmowania decyzji,
• kształtowanie zdolności motorycznych poprzez stosowanie właściwych obciążeń,
• kształtowanie cech wolicjonalnych.

Marcin Dorna podkreśla, że każda stosowana przez nas, trenerów, gra zadaniowa powinna zawierać w sobie przynajmniej dwie fazy gry, a im więcej ich tym lepiej, ponieważ jest wtedy jak najbardziej zbliżona do realnych warunków podczas meczu. Zastosowanie takiej wytycznej nie jest niczym trudnym, a pozwala na uniknięcie absurdalnych sytuacji całkowicie niezbliżonych do warunków meczowych. Niech przykładem racjonalności założenia ujęcia faz gry w grach zadaniowych będzie popularny „dziadek” i jego dwie poniższe odmiany:

1. Gra 4×2 na ograniczonym polu gry. Zawodnicy atakujący wymieniają ze sobą podania, ich zadaniem jest nie stracić piłki. Dwóch zawodników środkowych jest w fazie bronienia, a ich zadaniem jest odebrać piłkę atakującym. Po odbiorze piłki broniący zatrzymują ją i wymieniają się z dwoma zewnętrznymi, którzy stracili piłkę. Niby wszystko wydaje się OK, ale…
2. Gra 4×2 na ograniczonym polu gry. Zawodnicy atakujący wymieniają ze sobą podania, ich zadaniem jest nie stracić piłki. Dwóch zawodników środkowych jest w fazie bronienia, a ich zadaniem jest odebrać piłkę atakującym. Po odebraniu piłki zawodnicy broniący przechodzą do fazy atakowania – ich zadaniem jest wyprowadzić piłkę poza pole gry. Po stracie piłki atakujący przechodzą do fazy bronienia – ich zadaniem jest odzyskać straconą piłkę i nie dopuścić do jej wyprowadzenia poza pole gry.

Dwie bliźniacze gry, które dzięki zastosowaniu różnych zadań, albo stają się kompleksowym środkiem nauczania i doskonalenia gry w warunkach zbliżonych do gry właściwej, albo są tylko ćwiczeniem doskonalącym podania i przyjęcia piłki bez nawiązania do sytuacji meczowej. Prosta zmiana zasad sprawiła, że „dziadek” nabrał sensu i kształtuje w zawodnikach nawyki szybkiego przechodzenia z jednej fazy gry do następnej.

Budowanie gier zadaniowych zawierających w sobie wiele momentów i faz gry można oprzeć o poniższy schemat, który pokazuje proste zależności pomiędzy fazami gry, w których jednocześnie znajdują się zespoły biorące udział w grze.

W oparciu o załączony schemat łatwo jest stworzyć grę, która zaangażuje ćwiczących zawodników w moment gry, na który chcemy położyć nacisk. Jednocześnie uświadamia, że doskonaląc np. otwarcie gry równocześnie możemy, a nawet powinniśmy sprawić, aby zawodnicy kształtowali również umiejętności obrony wysokiej. Fazy gry w bronieniu i atakowaniu zazębiają się podczas gry właściwej, a więc taka sytuacja również powinna występować jak najczęściej podczas treningu.

W grach zadaniowych akcentować można wiele działań indywidualnych, grupowych, a nawet zespołowych. W zależności od kształtowanych elementów podobna gra może przyjmować różny kształt. Zmianą jednego parametru, takiego jak wielkość czy kształt boiska, przenosić można nacisk z jednego na inne działanie w grze. Podczas budowania gier zadaniowych należy dobrać odpowiednio do doskonalonego elementu następujące cechy i modyfikować je w zależności od tego co chcemy osiągnąć daną grą:

• pole gry: rozmiar i kształt pola gry, strefy,
• liczba zespołów,
• liczba zawodników,
• czas gry i czas przerw,
• liczba i wielkość bramek,
• motywacja trenera,
• zadania dodatkowe,
• liczba kontaktów.

Powyższe modyfikacje gier zadaniowych to szeroki wachlarz możliwości, dzięki którym możliwe jest doskonalenie bardzo wielu odmiennych działań w każdej fazie gry. Modyfikacje te razem z przykładowymi grami opublikuję w kolejnym wpisie, na który już teraz serdecznie zapraszam.